Bekwaamheid

Aan welke eisen moet een docent voldoen?

De eisen waaraan een docent moet voldoen, staan in de Wet op de beroepen in het onderwijs (wet BIO). Dit worden bekwaamheidseisen genoemd. De school moet kunnen aantonen dat de leraren daar aan voldoen. 
Scholen zijn verplicht om van iedere docent een bekwaamheidsdossier bij te houden. Hierin staan de afspraken die de werkgever met de leraar maakt. Bijvoorbeeld over de ontwikkeling van zijn bekwaamheid via (bij)scholing. De bekwaamheidsdossiers waarborgen de kwaliteit van docenten en daarmee ook de kwaliteit van het onderwijs.

In programma's als MijnBardo delen de medewerkers documenten die hij of zij wil of moet delen met leidinggevende. In MijnBardo heeft de leidinggevende inzagerechten als de medewerker hier een document of evaluatie in plaatst. Ook kan de medewerker evaluaties of gespreksverslagen in het bekwaamheidsdossier zetten. Daarmee voldoet het bekwaamheidsdossier in MijnBardo aan de kenmerken en de functie van het (wettelijk vereiste) bekwaamheidsdossier. 

De school moet dus een goed personeelsbeleid voeren om de bekwaamheid van de leraren op peil te houden en verder te ontwikkelen. Daarom houdt de school een bekwaamheidsdossier bij van iedere docent. De Inspectie van het Onderwijs (Onderwijsinspectie) kan het bekwaamheidsdossier gebruiken bij de inspecties naar de kwaliteit van de school.

Bekwaamheidseisen voor docenten

De bekwaamheidseisen uit de Wet op de beroepen in het onderwijs (BIO) zijn bedoeld voor docenten in het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs, beroepsonderwijs en volwasseneneducatie.

In totaal moet een docent aan 7 bekwaamheidseisen voldoen. Deze zijn gebaseerd op de verschillende rollen die docenten hebben en situaties waar ze mee te maken kunnen krijgen. 

Zo moet een docent interpersoonlijk competent zijn: hij kan op een goede, professionele manier met leerlingen omgaan. Of organisatorisch competent: hij kan zorgen voor een overzichtelijke, ordelijke en taakgerichte sfeer in zijn groep of klas.

Competenties uit de Wet BIO

1	Interpersoonlijke competentie	Leiding geven en zorgen voor een goede sfeer van omgaan met en samenwerking tussen leerlingen.
2	Pedagogische competentie	Zorgen voor een veilige leeromgeving en bevorderen van persoonlijke, sociale en morele ontwikkeling of: bevorderen van de ontwikkeling tot een zelfstandig en verantwoordelijk persoon.
3	Vakinhoudelijke en didactische competentie	Zorgen voor een krachtige leeromgeving en bevorderen van het leren.
4	Organisatorische competentie	Zorgen voor een overzichtelijke, ordelijke en taakgerichte sfeer en structuur in de leeromgeving.
5	Competent in samenwerken in een team	Zorgen dat het werk afgestemd is op dat van collega's; bijdragen aan het goed functioneren van de schoolorganisatie.
6	Competent in samenwerken met de omgeving	In het belang van de leerlingen een relatie onderhouden met ouders, buurt, bedrijven en instellingen.
7	Competent in reflectie en ontwikkeling	Zorgen voor de eigen professionele ontwikkeling en de professionele kwaliteit van de beroepsuitoefening.

De eisen zijn opgesteld door de Stichting Beroepskwaliteit Leraren en ander onderwijspersoneel (SBL). SBL heeft verschillende producten ontwikkeld om te testen of een docent over de competenties beschikt. SBL is in 2011 opgeheven. In plaats daarvan is Onderwijscoöperatie opgericht. De Onderwijscoöperatie is op dit moment bezig de bekwaamheidseisen te herijken.