Invictus - William Ernest Henley

Out of the night that covers me,
Black as the pit from pole to pole,
I thank whatever gods may be
For my unconquerable soul.

In the fell clutch of circumstance
I have not winced nor cried aloud.
Under the bludgeonings of chance
My head is bloody, but unbowed.

Beyond this place of wrath and tears
Looms but the Horror of the shade,
And yet the menace of the years
Finds and shall find me unafraid.

It matters not how strait the gate,
How charged with punishments the scroll,
I am the master of my fate,
I am the captain of my soul.

Lees-, kijk- en luistervaardigheden bij Engels

Beter leren lezen: tips
Hoe kan ik mijn leesvaardigheid oefenen?

Voor het lezen
Voordat je gaat lezen, ga je je eerst een beeld vormen van de tekst. Met wat voor soort tekst heb je te maken? Is het een advertentie, een ingezonden stuk, een artikel, enzovoort?

• Kijk naar de titel van de tekst.
• Kijk naar de plaatjes die bij de tekst staan.
• Kijk naar de tussenkopjes (de zinnen die cursief, vetgedrukt of groter gedrukt staan).
• Kijk naar de opdracht die bij de tekst staat. Bepaal aan de hand van de opdracht hoe je gaat lezen.

Manieren van lezen
Lezen kun je op verschillende manieren doen:

• Skimmen: je gaat de tekst snel lezen, omdat je ongeveer wilt weten waar de tekst over gaat. Je doet dat door naar opvallende stukjes te kijken en van iedere alinea de eerste en de laatste zin te lezen.
• Scannen: je moet zoeken naar bepaalde informatie. Als je dat gevonden hebt, hoef je de rest van de tekst niet te lezen.
• Intensief lezen: Hierbij neem je de tekst woord voor woord, regel voor regel, door.

Hoe ga je lezen
Aan de hand van de opdracht bepaal je hoe je gaat lezen.
- Bij een vraag over de hele tekst, ga je skimmen. Je gaat zoeken naar aanwijzingen voor het antwoord.

• Bij vragen naar bepaalde informatie, ga je scannen. Als de vraag bijvoorbeeld is hoeveel iets kost, ga je op zoek naar bedragen.
• Als er in een vraag regelnummers gegeven worden, is het vaak de bedoeling dat je de gehele alinea leest.
• Bij meerkeuzevragen, staan de vragen gewoonlijk op volgorde van de tekst. Lees alleen de vraag en het stukje waar volgens jou het antwoord in staat. Probeer vervolgens zelf een antwoord te geven en vergelijk dat met de antwoorden die gegeven zijn. Kies dan het antwoord dat het meest op jouw antwoord lijkt. Kom je er niet uit, dan is het vaak een kwestie van een paar keer 'heen en weer' lezen.

Onbekende woorden
Bij lezen (en luisteren) heb je zelf geen invloed op de woorden die worden gebruikt. Je zult woorden tegenkomen die je niet kent. Als je te veel woorden niet kent (meer dan 10%), zul je moeite hebben met de tekst. Onbekende woorden hoeven echter niet altijd problemen op te leveren of opgezocht te worden in het woordenboek. Er zijn manieren om achter de betekenis van een woord te komen:

• probeer de betekenis te raden door de hele zin goed te lezen.
• kijk of het woord lijkt op een Nederlands woord of een andere taal die je kent.
• lukt het dan nog niet, zoek het woord dan op in het woordenboek. Hoe je dat moet doen kun je op deze pagina lezen.

Beter kijken en luisteren: tips
Hoe kan ik mijn kijk- en luistervaardigheid bij Engels oefenen?

Kijken en luisteren worden niet voor niets ‘vaardigheden’ genoemd. Het is iets wat je moet kunnen. Het is niet zo, dat als je op donderdag een kijk- en luistertoets hebt, je op woensdagavond een boek kunt pakken en je kunt voorbereiden op die toets. Een vaardigheid is iets dat je op moet bouwen. Des te meer je oefent, des te groter de vaardigheid wordt.

Kijk- en luistervaardigheid opbouwen
Er zijn veel mogelijkheden om vaardigheid in kijken en luisteren van Engels te verbeteren:

• TV - Kijk en luister naar Engelstalige programma’s op bijvoorbeeld de BBC, CNN of MTV.
• Radio - Luister naar Engelstalige radiozenders zoals van de BBC of BBC World Service
• DVD - Laat de ondertiteling van een Engelstalige film of serie weg.
• CD  - Zoek bij je favoriete nummers de tekst en probeer mee te zingen.
• Mp3-speler/ iPod - De nieuwere mp3-spelers hebben een functie waarmee je spraak kunt opnemen. Zo kun je ook jezelf testen!
• Internet - Maak gebruik van sites die je kunnen helpen je kijk- en luistervaardigheid te vergroten.

Cito kijk- en luistertoets
De volgende tips zijn voornamelijk voor Cito kijk- en luistertoetsen die op veel scholen afgenomen worden in examenklassen:

• Zorg dat je uitgerust en zo ontspannen mogelijk aan de toets begint. Je moet je een lange tijd concentreren op gesproken tekst.
• Luister goed naar de inleiding en bedenk wat je al weet van het onderwerp.
• Lees eerst de vraag en de antwoorden voordat je gaat luisteren naar het fragment. Probeer de antwoorden in steekwoorden te onthouden zodat je weet waar je op moet letten tijdens het luisteren. Gebruik de pauzes tussen de fragmenten om de volgende vraag te lezen.
• Tijdens het luisteren naar het fragment, probeer je het antwoord te ontdekken. Soms hoor je een woord dat in één van de antwoorden voorkomt. Dat hoeft echter niet het goede antwoord te zijn. Beluister altijd het hele fragment en kies vervolgens je antwoord. Sprekers herhalen zich vaak en zeggen hetzelfde in andere woorden nog een keer.
• Weet je een antwoord niet? Raak niet in paniek. Kies in elk geval een antwoord en concentreer je vervolgens op de volgende vraag.
• Het voornaamste blijft: concentratie. Probeer je niet af te laten leiden door dingen die om je heen gebeuren. Gebruik de pauzes op de juiste manier.

Woorden beter leren onthouden: tips
Een taal leren doen we door een woordenschat op te bouwen. Aangezien we maar 10% van wat we lezen, onthouden, kunnen we niet volstaan met alleen maar lezen. We zullen iets met die woorden moeten doen. Op welke manieren kun je die woorden nou het best onthouden?


Woorden leren uit je schoolboek

• Lees de woorden hardop voor
• Schrijf de woorden over, zodat je de spelling goed leert.
• Leg een blaadje op de ene rij woorden, en geef zelf de vertaling.
• Gebruik een overhoorprogramma, zoals Wrts.
• Zit er bij je schoolboek een rode kaart, gebruik die dan om jezelf te overhoren.
• Leer niet te veel woorden in één keer.
• Woorden leer je beter door herhaling. Leer elke dag een aantal woorden (ongeveer 10) en herhaal ze de volgende dag weer.

Schrijf de woorden die je niet kunt onthouden op een apart velletje of leg er een aparte lijst van aan in je overhoorprogramma. Oefen daar wat vaker mee.


Woorden leren als je dyslectisch bent
Dyslexie heb je in verschillende vormen. Leren doe je op verschillende manieren. Als je dyslectisch bent, kun je gebruik maken van de tips die hierboven aangegeven zijn, maar je kunt ook nog een stapje verder:

• Leg een kaartenbak aan van woordjes die je niet kent: op de ene kant schrijf je het woordje in de vreemde taal, op de andere kant in het Nederlands.
• Tip: als je je woordenlijst maakt in Wrts, dan kun je daar je woordkaarten printen. Download bovendien een uitspraakhulp (te vinden via ‘Wrts extra’). Je kunt dan ook horen hoe je de woorden uit moet spreken.
• Maak ezelsbruggetjes.
• Leer je beter door het zien van plaatjes? Leg je eigen ‘plaatjeswoordenboek’ aan. Je kunt daarin niet alle woorden kwijt, want sommige woorden zijn nou eenmaal niet in plaatjes te vangen, maar helpen doet het altijd.
• En bij sommige woorden kun je niets anders doen dan de spelling in je hoofd prenten.

Je eigen woordenboek
Naast de woordenlijsten uit je schoolboek, kun je ook zelf lijsten maken waarmee je je woordenschat vergroot. Die lijst maak je bijvoorbeeld van woorden die je tegen komt als een een Engels boek aan het lezen bent. Of van woorden uit dat liedje dat je zo geweldig mee kunt blèren.
• Leg een wordlog aan: als je een tekst leest, of dat nou een boek, een artikel uit een krant of tijdschrift of een songtekst is, dan schrijf je daaruit de woorden op die je niet kende en die je hebt opgezocht. Je kunt dit op papier doen, maar je kunt ook een overhoorprogramma gebruiken om je lijsten te maken. Zorg er wel voor dat je je lijsten niet te lang maakt. Oefen met deze lijst(en) en verwijder de woorden die je na verloop van tijd kent.

[ Bron: http://www.meestergijs.nl ]

RASCI model

Een RASCI-matrix kan inzicht geven in de diverse rollen en verantwoordelijkheden die mensen spelen in het transformatieproces:

	R A S C I	Vraag
R	Responsible:	Wie is verantwoordelijk voor de uitvoering?
A	Accountable	Wie is eindverantwoordelijk voor het resultaat?
S	Supportive	Wie is nodig ter ondersteuning?
C	Consulted	Wie worden geraadpleegd?
I	Informed	Wie worden geïnformeerd?

Voordelen van gebruik van een RASCI model:

• Het levert afstemming en verheldering van de rollen en verantwoordelijkheden van de betrokkenen
• Door de afstemming met betrokkenen wordt het draagvlak vergroot
• Teamwerk wordt aangemoedigd
• Onnodig werk worden voorkomen.