Marzano op school, 11 succesfactoren

Robert Marzano voerde een meta-analyse uit op de onderwijsresearch van de laatste 35 jaar. Daarbij maakte hij gebruik van zowel Canadees en Amerikaans als Europees onderzoek.

Marzano concentreerde zich uitsluitend op die onderwijsveranderingen die daadwerkelijk invloed blijken te hebben op de leerprestaties van leerlingen. 

De 11 factoren van succes verdeeld op drie niveaus.

Schoolniveau
Onder de factoren op schoolniveau vallen die factoren die binnen het schoolbeleid aangesproken dienen te worden, omdat er actie nodig is van zowel leraren als directies/bestuurders. Er zijn vijf van die factoren:

1. Haalbaar en gedegen programma
2. Uitdagende doelen en effectieve feedback
3. Betrokkenheid van ouders en gemeenschap
4. Veilige, ordelijke omgeving
5. Collegialiteit en professionaliteit

Docentniveau 
De drie factoren op docentniveau gaan over zaken die onder de directe controle van de docenten vallen:

6. Didactische aanpak
7. Pedagogisch handelen en klassenmanagement
8. Sturing en herontwerpen programma

Leerlingniveau:
Tenslotte zijn er drie factoren op leerlingniveau. Ze refereren aan de kenmerken van de sociale achtergrond van de leerlingen: zaken die van belang zijn voor het schoolsucces, waarop de school – zelf en via de thuissituatie – een positieve invloed kan hebben. 

9. Thuissituatie
10. Achtergrondkennis
11. Motivatie

1. Haalbaar en gedegen programma
School-niveau	Een haalbaar en gedegen programma betreft de mate waarin een school omgaat met het linken van basisstof aan de les- en leerdoelen van de methode. Welke leerstof is nu echt van groot belang en hoe registreert een leraar deze? Hoe kan voldoende lestijd gecreëerd worden zodat de lesinhoud op een adequate manier onderwezen kan worden?

2. Uitdagende doelen en effectieve feedback
School-niveau	Stimulerende doelen en effectieve feedback beschrijft hoe en wanneer een leraar of zorgcoördinator feedback geeft aan of over leerlingen over gestelde doelen, kennis of vaardigheden. De gegevens worden vervolgens door de school gebruikt om zowel specifieke prestatiedoelen voor de school te bepalen, als specifieke leerdoelen voor de individuele leerlingen.

3. Betrokkenheid van ouders en gemeenschap
School-niveau	Betrokkenheid van ouders en gemeenschap refereert aan structuren die gebruikt worden om ouders en leden uit de schoolomgeving te betrekken bij zowel het nemen van belangrijke beleidsbeslissingen, als bij de dagelijkse gang van zaken op de school.

4. Veilige, ordelijke omgeving
School-niveau	Een veilige, ordelijke omgeving betreft de schoolregels en –procedures die structuren en een gevoel van veiligheid creëren voor zowel leerlingen als leraren.

5. Collegialiteit en professionaliteit
School-niveau	Collegialiteit en professionaliteit houdt in dat leraren zich professioneel blijven ontwikkelen; zowel op teamniveau als individueel. Leraren werken professioneel samen, houden werk en privé gescheiden en worden betrokken bij belangrijke beleidsbeslissingen.

6. Didactische aanpak

Docent-niveau

Didactische aanpak neemt negen belangrijke didactische strategieën als uitgangspunt voor een goede instructieles. Een goede instructieles is efficiënt en biedt voldoende mogelijkheden tot differentiatie. Een efficiënte leraar beschikt niet alleen over een uitgebreid repertoire aan didactische strategieën, maar kan ook moeiteloos bepalen welke strategieën het best gebruikt kunnen worden in combinatie met bepaalde leerlingen of bepaalde lesonderwerpen. Identificeren van overeenkomsten en verschillen Samenvatten en notities maken Inspanningen bevestigen en erkenning geven Huiswerk en oefening Nonverbale representatie Coöperatief leren Doelen stellen en feedback geven Vragen formuleren en hypotheses testen Voorkennis activeren met vragen, aanwijzingen en kapstokken

7. Pedagogisch handelen en klassenmanagement

Docent-niveau

Robert Marzano omschrijft klassenmanagement als volgt. Het bijeenkomen van handelingen van een leraar in vier verschillende domeinen: Opstellen en toezien op de naleving van regels en routines (procedures) Uitvoeren van maatregelen bij ordeverstorend gedrag Zorgen voor een effectieve relatie tussen leraar en leerlingen Zorgen voor de juiste mentale houding voor klassenmanagement Klassenmanagement en pedagogisch handelen is te verdelen in twee groepen: a. Klassenmanagement = structuur: routines en regels in de klas, omgaan met ongewenst gedrag, b. Pedagogisch handelen = cultuur: de relatie leraar- leerling en de mentale instelling van de leraar; de relatie met zichzelf.

8. Sturing en herontwerpen programma

Docent-niveau

Sturen en herontwerpen van het programma slaat op de noodzaak dat de leraren kunnen differentiëren; zowel op tempo als op niveau van de lesinhoud en het werkelijke niveau van de leerlingen. Leraren weten wat de essenties van leerstof zijn, structureren opdrachten, herhalen en bieden leerstof meervoudig aan, complexe interactie met de leerstof en regisseren voldoende oefenmomenten. Docenten hanteren de technieken uit didactische aanpak en bieden leerstof meervoudig aan.  Deze leraarfactor maakt het verschil! Kort samengevat; een goede leraar: 1. kan goed uitleggen = didactische aanpak 2. werkt vanuit een goede organisatie in zijn klas = klassenmanagement 3. heeft een goede relatie met de leerlingen en met zichzelf = pedagogisch handelen 4. differentieert = sturen en herontwerpen van het programma

9. Thuissituatie
Leerling-niveau	Sfeer thuis doelt op de acties die gezinnen kunnen ondernemen om het schoolsucces van hun kinderen te ondersteunen. De school kan dat bijvoorbeeld beïnvloeden door gesprekken thuis over wat er op school gebeurt te stimuleren. Hiervoor zijn succesvolle programma’s bekend.

10. Achtergrondkennis
Leerling-niveau	Geleerde intelligentie en achtergrondkennis leert je meer en beter gebruik te maken van de ervaringen en achtergronden waar leerlingen over beschikken. Een leerling uit de binnenstad heeft vaak andere interesses dan een leerling van het platteland. Ook speelt het stimuleren van de woordenschat een grote rol in deze factor.

11. Motivatie
Leerling-niveau	Motivatie van de leerlingen is de mate waarin leerlingen geïnteresseerd zijn in de onderwerpen die op school gepresenteerd worden, en de mate waarin ze het gevoel hebben dat ze in staat zijn die informatie aan te leren. De algemene motivatie van de leerlingen kan verhoogd worden als op school systematisch aan bepaalde zaken wordt gewerkt.

In het model van Marzano is goed te zien dat de factoren die van invloed zijn op het leren van het kind te vinden zijn op het niveau van de leerling (motivatie, thuissituatie en achtergrondkennis), op het niveau van de school en op het niveau van de leraar. 
Vervolgens blijkt dat wat de leraar doet het meest doorslaggevend is! Dat speelt op drie terreinen:

• de door de leraar didactische aanpak is bepalend voor de leerresultaten,
• het pedagogisch handelen van de leraar en zijn/ haar klassenmanagement legt een basis van structuur en zekerheid van waaruit er geleerd kan worden,
• het herontwerpen en sturing geven aan de leerprocessen van de leerlingen in de klas laat het onderwijs passen bij deze groep en deze leerlingen.

Deze drie terreinen waarop een leraar effect heeft op het leren, hebben elk evenveel invloed. Het pedagogisch handelen en klassenmanagement leggen de basis: als dat niet voldoende is kunnen herontwerpen en een goede didactische aanpak onvoldoende hun anders zo grote effect hebben. Didactische aanpak levert de gereedschapskist voor de leraar. De didactische strategieën die echt werken: die echt effect hebben op de leerresultaten van de leerlingen.

Vanuit de door Marzano geanalyseerde onderwijsresearch is vrij precies in kaart te brengen welke didactische strategieën echt goed werken. Dit blijken er negen te zijn die ideaal gesproken tot het basisrepertoire van elke leraar zouden moeten behoren.

Didactische strategie	Percentielwinst
Identificeren van overeenkomsten en verschillen	45
Samenvatten en notities maken	34
Inspanningen bevestigen en erkenning geven	29
Huiswerk en oefening	28
Nonverbale representatie	27
Coöperatief leren	27
Doelen stellen en feedback geven	23
Vragen formuleren en hypotheses testen	23
Voorkennis activeren met vragen, aanwijzingen en kapstokken	22

De lijst van didactische aanpakstrategieën is bedoeld als overzicht waaruit gericht gekozen kan worden om onderwijsverbetering te realiseren. Elke didactische strategie heeft haar eigen effect. De ene is meer geschikt voor het verwerven van begrip, terwijl de andere meer gericht is op het verwerken van informatie, enzovoort.

http://www.fi.uu.nl/panama/conferentie/archief_conf/2010/Presentatie%20Wat%20Werkt!%20Panama%202010.pdf