Harold Bekkering, hoogleraar cognitieve psychologie aan
de Radboud Universiteit en Jurjen van der Helden deden veel onderzoek naar
leermechanismen. Samen schreven een overzicht over de stand van de wetenschap
op het gebied van leren.
De vier belangrijkste lessen uit het boek:
1 - Leren is het vormen van een individueel model van de
wereld
2 - Mensen leren het meest van mensen
3 - Context telt net zo hard als het lesje zelf
4 - Belonen en straffen afschaffen
Les 1:
Leren is het vormen van een individueel model
van de wereld
|
‘Leren gaat in feite over het ontwikkelen van een model
van de wereld’, zegt Bekkering. ‘Ieder mens heeft een ander model van de
wereld op grond van eerdere ervaringen. Daar moet het onderwijs op aansluiten.
En doordat iedereen andere associaties kan hebben bij een woord of een beeld
zijn er dus ook verschillende waarheden.’
‘Zo blijkt kennis over het onderwerp de beste
voorspeller voor tekstbegrip, meer dan algemene intelligentie of
leesvaardigheid’, zegt Van der Helden. ‘Feitenkennis blijft dus belangrijk
voor een rijk model van de wereld. Zonder feitenkennis blijf je zoeken en kun
je bijvoorbeeld niet goed begrijpend lezen.’
|
Les 2:
Mensen leren het meest van mensen
|
Mensen zijn door en door sociale wezens. Ons
individuele model van de wereld ontstaat dan ook vooral in interactie met
anderen. ‘Voor goed onderwijs heb je dus voorbeeldfiguren nodig. iPadscholen
zullen alleen werken als een mens je intrinsiek motiveert om te leren en de
techniek de goede leerkracht bijstaat en niet de leerkracht vervangt. Ouders,
docenten en later in de ontwikkeling leeftijdsgenoten, zijn nodig om je
denken naar een hoger niveau te tillen, dit zei Vygotsky al aan het begin van
de vorige eeuw.’
Digitalisering kan het onderwijs wel beter maken,
vinden de auteurs, omdat het de docent kan helpen een goed beeld te krijgen
van het niveau en de individuele problemen van een kind. En op maat kan
ondersteunen. Kennis staat nooit los van de wereld en je leert veel van fysieke
ervaringen’. Dus ook rekenen tijdens de gymles bijvoorbeeld, en je lijf
gebruiken in de taalles.
|
Les 3:
Context telt net zo hard als het lesje zelf
|
Belangrijk is dat alles er toe doet in onderwijs. De
houding van de docent, de inrichting van de klas, de plaatjes in het
rekenboek, alles wat er gezegd wordt. Alles roept associaties op. Taal
activeert beelden. En die veelheid aan context werkt vaak tegen het leren,
vinden de auteurs. Het lesboek mag veel kaler worden vormgegeven: al die
plaatjes leiden maar af, tenzij ze echt de stof ondersteunen. En de tijd dat
de docent aan het woord is, moet veel korter.
|
Les 4:
Belonen en straffen afschaffen
|
Belonen en straffen moeten eigenlijk beide worden
afgeschaft. Onze intuïtie dat het goed is om een kind te prijzen, klopt niet.
Het maakt de intrinsieke motivatie kapot, concluderen Van der Helden en
Bekkering, het onderzoek overziend. Zo blijkt dat kinderen die na het maken
van een tekening veel geprezen worden, de dagen daarop nog nauwelijks tekenen,
in ieder geval veel minder dan kinderen die geen specifieke feedback krijgen.
Veel leertheorieën zijn gebaseerd op belonen, maar die
kunnen volgens Bekkering beter genegeerd worden. ‘Geef complimenten op inzet
en gedrag en niet over resultaat, want dan houdt het leren op.’
Hetzelfde geldt voor straffen. ‘niet met dat dure
apparaat spelen of dan zwaait er wat’, zal eerder geneigd zijn om er tóch mee
te spelen, het klinkt als een interessant apparaat. Hoort het kind waarvoor
dat apparaat dient dan zal het niet bedenken dat het is om mee te spelen.
Net zo min als opvoeders zouden (digitale) methodes
prestaties moeten belonen. Bekkering ziet het misgaan met zijn eigen zoon die
nu online blind leert typen. ‘Na elke nieuwe prestatie geeft het programma
hem een spelletje. Hij doet zijn oefeningen nu niet meer om te leren typen,
maar om die spelletjes te mogen spelen. Als spieken daarbij helpt dan zal hij
dit niet laten. Zijn motivatie voor snel en goed typen dreigt te verdwijnen.’
|
[ Bron: https://www.ru.nl/nieuws-agenda/nieuws/vm/donders/cognitive-neuroscience/2015-0/vier-lessen-lerende-mens/ ]
