Een team ontstaat niet vanzelf. Hoe een team zich ontwikkelt, is onder meer beschreven door psycholoog Bruce Tuckman. Tuckman onderscheidt vijf fasen van teamontwikkeling:
Fase 1: vorm (Forming ( het vormen / ontstaan van de groep))
In de eerste fase kennen mensen elkaar nog niet. De fase van kennismaking en eerste afspraken maken. Omdat er nog geen onderlinge verbondenheid of intimiteit is, is de aandacht vooral gericht op de centrale persoon: de groeps- of teamleider. Dit is de fase waarin de teamleider zijn rol als leider neerzet: in deze fase is het cruciaal dat hij de autoriteit uitstraalt die de leden van hem verwachten.
Stadium
|
Kenmerken
|
1. Forming
|
- weifelende deelnemers
- beleefde communicatie - bezorgdheid over de groepsdoelen - een actieve leider - meegaande leden |
Fase 2: storm (Storming (de conflict-fase))
De fase van spanning, conflict en chaos. Verschillen, irritaties en conflicten tussen teamleden komen aan de oppervlakte omdat elk teamlid zijn standpunten en belangen nastreeft. Het 'ik'-gevoel is in deze fase veel sterker aanwezig dan het 'wij'-gevoel. Dat leidt soms tot openlijke conflicten en meningsverschillen. Ook worden in deze fase de contouren van groepsrollen (zwarte schapen, leiders) duidelijk.
Stadium
|
Kenmerken
|
2. Storming
|
- kritiek op ideeën
- matige aandacht - vijandigheid - polarisatie en coalitievorming |
Fase 3: norm (Norming (de norm of standaarden-fase))
Groepsnormen worden duidelijker zodra teamleden hun rol als teamlid beginnen te accepteren. De samenwerking komt op gang en de manier waarop mensen samenwerken wordt expliciet of impliciet vastgelegd. Ieder teamlid wordt zich er meer en meer van bewust dat hij de anderen nodig heeft om resultaten te bereiken.
Stadium
|
Kenmerken
|
3. Norming
|
- overeenkomen van afspraken
- afname van rolambiguïteit - toegenomen wij-gevoel |
Fase 4: prestatie (Performing (prestatie fase))
Losse individuen transformeren zich in teamspelers. In deze fase is er een grote betrokkenheid bij elkaar en bij de teamdoelen. Teamleden communiceren open met elkaar, spreken conflicten uit en voorzien elkaar van constructieve feedback.
Teamvorming is in de visie van Tuckman geen lineair proces waarin de fasen successievelijk worden doorlopen. Door allerlei factoren (een nieuw teamlid, een decreet van het management) kan een goed functionerend team weer terugvallen in een vorige fase. Soms zijn de verschillen zó groot of de voorwaarden zo slecht dat het team de prestatiefase niet eens bereikt.
Stadium
|
Kenmerken
|
4. Performing
|
- besluitvormingsgericht
- probleemoplossingsgericht - wederzijdse samenwerking - productiegericht |
Fase 5: Uit elkaar gaan (Adjourning (de afscheidsfase)) of of transforming (veranderen)
Stadium
|
Kenmerken
|
5a. Adjourning
|
- ontbinding
- terugtrekking - toegenomen onafhankelijkheid |
Stadium
|
Kenmerken
|
5b. Transforming
|
- verandering
- alternatief programma - nieuwe opdracht |
