Kahnemans boodschap is ga nooit af op je gevoel, zeker
niet als je belangrijke beslissingen hebt te nemen. Gevoelens zijn namelijk notoir
onbetrouwbaar. Maar wantrouw ook wat je als je gezonde verstand beschouwt. Wij
zijn namelijk veel minder redelijke wezens dan we in onze hoogmoed geneigd zijn
te geloven. Ook onze rationaliteit verdient permanente scepsis.
De psycholoog Daniel Kahneman komt met een heel eigen benadering
van ‘bewust’ en ‘onbewust’. Kahneman verdeelt ons geestelijke leven in twee
systemen.
Systeem 1 = intuïtie
= onbewust
|
Systeem 2 = analyse =
bewust
|
Het eerste systeem is
snel, reflexmatig, halfbewust, ‘intuïtief’ en evolutionair oud. Het is dit
systeem dat je in staat stelt om te lopen, te kauwen en weg te springen van
een aanstormende auto.
Het eerste systeem reageert op
indrukken, legt razendsnel causale verbanden, ook als ze er niet zijn. Dit eerste
systeem heeft de neiging om van alles wat er gebeurt meteen een coherent
verhaal te maken, met een kop en een staart.
|
Het tweede systeem is
evolutionair jonger, het is traag, het gaat niet langs gebaande paden, het
doet z’n werk met moeite, het voert een uitdrukkelijke bezigheid uit en het
onderscheidt ons waarschijnlijk van dieren.
Systeem 2 is in staat tot reflectie,
argumentatie, gedraagt zich voorzichtiger, rustiger, wil best langer
nadenken. Helaas is het tweede systeem ook aartslui. Het kiest dikwijls de
weg van de minste weerstand, neemt maar al te graag klakkeloos over wat systeem
1 hem tracht wijs te maken. Het is vóór alles gesteld op 'cognitief gemak'.
|
Een voorbeeld:
Je wandelt naast je
vriendin door een drukke winkelstraat. Systeem 1 helpt je uit te wijken voor
tegemoetkomende voetgangers terwijl je tegen je vriendin aardige dingen zegt
over het zonnige weer.
|
Een voorbeeld
Onverwacht vraagt je
vriendin: ‘Hoeveel is 13x34?’ Wat is nu het eerste dat je doet? Je gaat
stilstaan. Probeer dit maar eens uit in een echte situatie. De uitkomst is
vrijwel altijd raak. Voor 13x34 heb je niks aan systeem 1, nu moet systeem 2
in actie komen en dat kost nadrukkelijke moeite.
|
Samenwerkend leren
Als systeem 1 en systeem 2 samenwerken, zijn het krachtige bondgenoten. Dan werkt ons brein het meest efficiënt en is het tot de krachtigste vondsten in staat. In het onderwijs zouden leerlingen veel complexe taken moeten uitvoeren, waarbij ze zowel hun systeem 1 (intuïtie, ervaringsgebaseerd handelen) en hun rationele systeem 2 moeten gebruiken. En dan liefst samen met andere leerlingen en de leerkracht. Samenwerkend leren heeft wellicht zo’n sterke impact op leren omdat het ons helpt om uit onze eigen stereotiepe beelden en denkcirkeltjes te breken.
Leerlingen zouden moeten weten hoe hun brein werkt. Het kan hen helpen om snelle, emotionele beslissingen te ontmaskeren, snelle vooroordelen te doorprikken, problemen op een rationele manier te benaderen, en vooral minder snel harde (en onomkeerbare) oordelen over anderen te vellen. Of over zichzelf.
Klik voor meer informatie op de volgende link :
https://robsegers.blogspot.com/2014/05/hoe-mensen-in-situaties-van-onzekerheid.html
